การจัดการความรู้ (Knowledge Management) เป็นการรวบรวมองค์ความรู้ที่มีอยู่ในองค์กร ซึ่งกระจัดกระจายอยู่ในตัวบุคคลหรือเอกสาร มาพัฒนาให้เป็นระบบ เพื่อให้ทุกคนในองค์กรสามารถเข้าถึงความรู้และพัฒนาตนเองให้เป็นผู้รู้ รวมทั้งปฏิบัติงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ อันส่งผลให้องค์กรมีความสามารถในเชิงการแข่งขันสูงสุด ทำให้คนที่ต้องการใช้ความรู้ สามารถใช้ความรู้ที่ถูกต้องได้ในเวลาที่ต้องการใช้ (Right Knowledge Right People Right Time)
สถานศึกษาที่จัดการเรียนการสอนสำหรับเด็กพิเศษ จำเป็นต้องพัฒนาครูการศึกษาพิเศษให้เป็นผู้ที่มีความรู้ ความเชี่ยวชาญอย่างต่อเนื่อง และธำรงรักษาบุคลากรไว้เป็นสมบัติอันมีค่าขององค์กร การพัฒนาไม่มีการหยุดนิ่งการนำการจัดการความรู้เข้ามาประยุกต์ใช้ในองค์กรไม่ใช่เรื่องยาก แต่ต้องทำความเข้าใจ ทำให้ถูกทางและให้มีความเหมาะสมกับบริบทขององค์กร
คู่มือเล่มนี้ ผู้เขียนได้นำรูปแบบการจัดการความรู้ที่นำไปทดลองใช้ในศูนย์การเรียนรู้เด็กพิเศษประภาคารปัญญา โดยใช้ขั้นตอนตามกระบวนการจัดการความรู้ (Knowledge Management Process : KMP) ใช้กระบวนการบริหารจัดการการเปลี่ยนแปลง (Change Management Process : CMP) ในการแก้ไขปัญหาการจัดการความรู้ในองค์กร และสร้างองค์ความรู้ใหม่ด้วยวิธี การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ (Communities of Practice : COP) ผู้เขียนหวังเป็นอย่างยิ่งว่า คู่มือเล่มนี้จะเป็นประโยขน์แก่ผู้ที่สนใจเรื่องการจัดการความรู้ ในแง่มุมต่างๆ สามารถนำความรู้ และแนวคิดจากหนังสือเล่มนี้ไปประยุกต์ใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
สุดท้ายนี้ผู้เขียนขอขอบคุณ รศ. ดร. ปรีชา วิหคโต อาจารย์ มหาวิทยาลัยเวสเทริร์น ผศ. พันธณีย์ วิหคโต อาจารย์มหาวิทยาลัยราชภัฎพระนคร นางวนิดา ชนินทยุทธวงศ์ นักจิตวิทยาเชี่ยวชาญ หัวหน้ากลุ่มภารกิจวิชาการ สถาบันราชานุกูล และนางสาวสมพร อินทร์แก้ว นักจิตวิทยาเชี่ยวชาญ กลุ่มที่ปรึกษากรมสุขภาพจิต ที่ทำให้ผู้เขียนได้รู้จักกับการจัดการความรู้ และให้คำแนะนำในการศึกษาการจัดการความรู้มาโดยตลอด ขอขอบคุณนางกาญจนา ภัทราพรนันท์ รักษาการผู้อำนวยการ และนางพิศมัย สุขเกิด รองผู้อำนวยการศูนย์การเรียนรู้พิเศษประภาคารปัญญา รวมถึงครูการศึกษาพิเศษที่ทุกท่านที่ให้ความร่วมมือ และเห็นคุณค่าของการใช้การจัดการความรู้ในครั้งนี้
นางณัชพร นกสกุล
นักวิชาการศึกษาพิเศษ ชำนาญการพิเศษ
